"Papusza"

Papusza. Pierwsza romska poetka, której wiersze przetłumaczono na język polski. Krzysztof Krauze nie należy do moich ulubionych reżyserów, żaden z aktorów w obsadzie nie przyciągał mnie jakoś wyjątkowo, ale... przecież to Papusza. Postać moim zdaniem tak barwna i ciekawa, że nie mogłam odmówić sobie pójścia do kina na film o niej. Do tego doszła muzyka. Piosenka promująca ten film jest tak hipnotyzująca, że nie pozwalała mi przestać o sobie myśleć. Jan Kanty Pawluśkiewicz wykonał tu naprawdę kawał fantastycznej roboty.


"Papusza" to film przedstawiający najważniejsze wydarzenia z życia Bronisławy Wajs. Naukę czytania i pisania, którą podjęła wbrew zwyczajom, wojnę, poznanie Jerzego Ficowskiego, który wędrował z taborem, w końcu przelewanie swoich wierszy na papier i wydanie ich (dzięki staraniom Juliana Tuwima), co spowodowało falę krytyki i wykluczenie z romskiej społeczności. Opowiada o tym, jak Papusza wyprzedziła swoją epokę. Choć możliwe, że jej epoka nigdy by nie nadeszła. Była rozdarta między dwoma światami, a to co kochała ostatecznie ją unieszczęśliwiło.

Film jest czarno-biały i to jeszcze bardziej wzmaga jego odbiór. Po pierwsze czarno-białe filmy pobudzają wyobraźnię. Cyganie bezsprzecznie kojarzą się z kolorami, a tutaj wszystkie musimy stworzyć w swojej głowie. Poza tym czarno-białe filmy mają same w sobie jakąś taką dramaturgię i są idealne do historii takich jak ta. Oglądając byłam emocjami kłębiącymi się w bohaterach, żyłam przez moment w ich świecie. Praktycznie cały film jest w języku romskim, co jest w polskiej filmografii nowością. I jest świetne, bo przez dwie godziny można w spokoju posłuchać języka romskiego z tłumaczeniem w napisach. Dla mnie - językowego geeka - było to naprawdę ciekawe doświadczenie.

Historia Papuszy jest tak naprawdę opowieścią o Cyganach. A Cyganie są w Polsce swego rodzaju tabu. Albo się ich boimy i przechodzimy obojętnie i staramy się ignorować ich istnienie, albo na nich plujemy. Praktycznie nie mówi się o kulturze romskiej. O ich pochodzeniu, zwyczajach, tym jak myślą, żyją i dlaczego żyją właśnie tak. Przynajmniej ja w całej mojej dotychczasowej edukacji nie miałam przyjemności niczego się na ten temat dowiedzieć. A przecież są w całej Polsce. "Papusza" pozwala zajrzeć do cygańskiego taboru, a potem do cygańskich powojennych domów z bezpiecznej pozycji kinowego widza. Posłuchać ich, poznać, zrozumieć. I oglądając zaczyna się tęsknić za tą swobodą i wolnością. Dziś nie ma taborów. Zgasło ognisko.* Ile w tym realiów, a ile wizji twórców? Dokładnie nie wiem.


*"Jak pieśni Papuszy" Piotr Rubik, "Habitat"
fot. filmus.pl

3 komentarze:

  1. Ostatnio wszędzie gdzieś słyszę ten tytuł. Interesujący film.

    OdpowiedzUsuń
  2. Muszę koniecznie obejrzeć ten film. Póki co w kolejce czeka książka "Papusza". A jeśli chodzi o zrozumienie Cyganów, polecam książkę Ostałowskiej "Cygan to Cygan". Chociaż... nie wiem czy gadź może ich pojąć.

    OdpowiedzUsuń

12 książek w 2016 30-day book challenge Aerosmith Agatha Christie Agnieszka Osiecka akcje Al Pacino album Aleksandr Domogarow Angelus Anna Czerwińska Artur Andrus Åsa Hellberg Austria Bałkany BELLONA Benedict Cumberbatch Bieg dla Słonia biografie Black Sabbath blog Blossom Street blues Blues Brothers bookathon Bookrage Boris Akunin Budka Suflera Bytom C.S. Lewis Camilla Läckberg Carey Mulligan Carta Blanca CeZik challenge Chyłka i Zordon Cormoran Strike curling CZARNA SERIA czas czasopisma Dania DePress detektywistyczne Disney dla dzieci dokument Dorothy Allison dramat Druga Strona dyskusje czytelnicze ebook Edguy Editio Erast Fandorin Eryk Lubos Ethan Coen fantasy felietony festiwal film folk GaDMu Trio Gok Wan Goran Bregović Górny Śląsk góry gry Grzegorz Wilk Halina Poświatowska Hercules Poirot historia Hołownia horror Impact Fest 2014 impreza plenerowa internet islam Jacek Hugo-Bader jak żyć?! James Frey Jason Hunt jazz Jeremy Clarkson Jerzy Kukuczka jesień języki językoznawstwo Jo Nesbø Joanna Chmielewska Jodi Picoult Joel Coen John Cleese Julian Tuwim Juliusz Machulski Jurij Andruchowycz Jurij Drużnikow Justin Timberlake Karin Stanek Karkonosze Katowice Keira Knightley Kinga Preis KLIN kobiety komedia komiksy koncert konkurs Korona Gór Polski kryminały Kryminały przedwojennej Warszawy Książkowe Klimaty Lao Che Larry Winget linki literatura literatura młodzieżowa literatura ukraińska małe szczęścia Małgorzata Saramonowicz Marcin Dorociński Marek Niedźwiecki Maria Czubaszek Marian Dziędziel Mark Ruffalo metal Męskie Granie Michał Gasz Mieczysław Bieniek miejsca Miesiąc Spotkań Autorskich Miłoszewski Mitch Albom moje wyprawy Monika Jaruzelska Monika Szwaja Monty Python motivation Muminki muzyczny muzyka Nasza Księgarnia Niekryty Krytyk non-fiction obyczajowe Oddział Zamknięty opowiadania Opowieści z Narnii Oscar Isaac Partynice Peter J. Birch Piotr Goljat piwo playlista płyty po angielsku podróże Podsumowania i plany poezja poezja śpiewana polecam Polska pop postapokalipsa power metal Pozaświatowcy Prokop Prószyński i S-ka Remigiusz Mróz reportaż Republika Robert Galbraith Robert Więckiewicz rock Rosja rower saga rodzinna satyra seria DEMONY seria NA BRZEGU seria ŻYWOTY NIEŚWIĘTYCH serial Shakin' Dudi ShaleyesH share week Sherlock Holmes sitcom słowa słownik Smarzowski społeczeństwo sport spotkanie autorskie stadion stosik Sudety Szare Szeregi Szwecja świąteczne T.LOVE Tatry technologia Teodor Szacki Tomek Tomczyk top 10 Top Gear TRAVELIN Trójka Ukraina Wanted (dead or alive) ważki wishlist Władysław Pasikowski wojna Wolne Lektury Woodstock Woody Allen wROCK for Freedom Wrocław Wydawnictwo Agora Wydawnictwo Amber wydawnictwo Annapurna Wydawnictwo Czarna Owca wydawnictwo Czarne Wydawnictwo Czerwone i Czarne wydawnictwo Czwarta Strona wydawnictwo Dobra Literatura Wydawnictwo Dolnośląskie Wydawnictwo Drugie Piętro Wydawnictwo G+J wydawnictwo Helion Wydawnictwo Insignis Wydawnictwo Literackie Wydawnictwo Mira Wydawnictwo MUZA wydawnictwo Red Horse wydawnictwo SOL wydawnictwo Sonia Draga Wydawnictwo W.A.B. wydawnictwo Wielka Litera Wydawnictwo ZNAK wyścigi konne wywiad wyzwania Zakopower zapowiedzi Zielona Sowa